Wil je aan de slag als student?

Verkrijg je inkomsten voor opdrachten die je doet of de verkoop van je werk? Als student word je ingepast in de bestaande statuten: zelfstandige, werknemer (of ambtenaar). 

De vraag of je voor het ene of het andere statuut kiest, valt samen met de vraag of je onder gezag werkt voor een opdrachtgever of werkgever. Je hebt dus niet zomaar altijd de keuze, al maak je die natuurlijk in eerste instantie samen met je opdrachtgever.  

Op die manier ga je aan de slag als een student-werknemer of student-zelfstandige

Als student, via studentenarbeid of zelfstandige, kan je specifieke bescherming genieten en sociale voordelen verkrijgen. Bij het ontstaan van de regels over studentenarbeid ging men uit om een persoon die hoofdzakelijk studeert en weinig ervaring heeft op de arbeidsmarkt een bijzondere bescherming te geven.

Student@work

Op dit portaal van de overheid vind je alle informatie. 

Basisvergoeding / -inkomst

Wanneer je als student-werknemer met een studentenovereenkomst studentenarbeid verricht heb je recht op een loon. Daarbij respecteert je werkgever de minimumlonen die gelden in de specifieke sector(en). Raadpleeg dus zeker op voorhand of een CAO van toepassing is op de organisatie waarbij je aan de slag gaat.  

Je inkomsten als student-zelfstandige daarentegen zijn beroepsinkomsten uit je zelfstandige activiteit (winsten of baten in de personenbelasting). Anders dan bij een studentenovereenkomst bepaal je vrij de prijs en volg je de regels rond btw. Meer informatie over btw vind je hier.  

Voorbeeld

Tijdens de zomermaanden mag je mee op tour met een toneelgezelschap of sta je op enkele theaterfestivals. Ga na of je met het gezelschap een studentenovereenkomst kan afsluiten.  

Als bachelorstudent geschiedenis neem je graag enkele toeristen in het Ieperse onder je hoede en denk je eraan om op eigen initiatief enkele begeleidende trajecten vorm te geven. De activiteit als gids kan je als student-zelfstandige doen.  

De student-werknemer

Wie kan werken via een studentenovereenkomst?

De wetgeving voorziet niet in een duidelijke definitie van het begrip ‘student’. Dit begrip mogen we ruim interpreteren, en dus iedereen die in hoofdzaak school loopt in het middelbaar onderwijs, het hoger of universitair onderwijs, of ook iemand die een examen voorbereidt voor de examencommissie valt hier onder.  

Leeftijdsvereisten zijn hier niet aan verbonden, al kan een studentenovereenkomst enkel worden gesloten door jongeren die minstens 15 jaar zijn en niet meer onderworpen zijn aan de voltijdse leerplicht.  Kinderarbeid is in principe verboden, tenzij je hiervoor expliciet de toestemming vraagt.

Administratieve verplichtingen

1.  Contract

Een studentenovereenkomst bestaat uit:

  • Een bepaalde duur van maximaal 12 maanden.
  • Schriftelijk opgesteld in twee exemplaren.
  • Ondertekend en dit ten laatste op het moment waarop je in dienst treedt. 

Een model studentenovereenkomst kan je hier kan terugvinden. 

2.  Solidariteitsbijdrage i.p.v. sociale bijdrage

Indien je via een studentenovereenkomst werkt en niet meer dan 600 uur gepresteerd hebt, dan ben je vrijgesteld van sociale zekerheidsbijdragen. Zowel jij als de werkgever betalen een solidariteitsbijdrage. De totale bijdrage is gelijk aan 8,13%. Hiervan is 5,42%  ten laste van de werkgever (het werkgeversaandeel) en 2,71% voor de werknemer. 

 3.  Loon- en arbeidsvoorwaarden

Ongeacht de activiteit die hij uitoefent, maakt de student-werknemer aanspraak op hetzelfde loon als de andere loontrekkende werknemers uit dezelfde onderneming met dezelfde functie

De overeenkomst vermeldt het arbeidsrooster, maw het stelsel van de wekelijkse en dagelijks arbeidsprestaties. De normale duur is 8 uur per dag en ten hoogste 38 uur per week.

Ben je jonger dan 18 dan gelden de volgende regels:

  • De arbeidstijd is gereglementeerd
  • Je mag niet langer dan 38 uur per week werken
  • Je mag geen overuren presteren behoudens enkele afwijkingen
  • Je mag niet langer dan 4,5 uur zonder onderbreking werken
  • Je hebt recht op een ononderbroken periode van rust van 12 uur 

4. Bepaalde duur

De duur van de overeenkomst is maximaal 12 maanden.

5.  Proefbeding

De eerste drie werkdagen als student gelden automatisch als proefperiode. Tijdens deze periode kunnen beide periode de overeenkomst beëindigen zonder opzegging of vergoeding.

6. Beëindiging

De beëindiging van de overeenkomst loopt automatisch ten einde op de datum die in de overeenkomst staat, zonder dat een opzegging is vereist.

Vroegtijdige beëindiging is mogelijk voor beide partijen.

Ieder van de partijen heeft het recht de overeenkomst te beëindigen door opzegging aan de andere partij. Wanneer de duur van de verbintenis één maand niet overschrijdt, bedraagt de opzeggingstermijn welke door de werkgever moet in acht genomen worden drie dagen en diegene die moet in acht genomen worden door de student één dag. Deze termijnen zijn respectievelijk zeven en drie dagen wanneer de duur van de verbintenis één maand overschrijdt.

7. Werkgever - Dimona-aangifte

De werkgever ziet er niet alleen op toe dat je een studentenarbeidsovereenkomst afsluit, maar ook dat de juiste dimona-aangifte is ingediend.

    Je kan altijd via het platform student@work een attest downloaden voor de werkgever om aan te tonen hoeveel uren van de 600 toegelaten uren zijn gebruikt.

    Ga na wat de impact is van je werk op je belastingen, het recht op groeipakket (Vlaanderen) of kinderbijslag (Brussel) en op de fiscaliteit van je ouders (persoon ten laste).

    De student-zelfstandige 

    Vanaf 1 januari 2017 kunnen studenten die een zelfstandige activiteit uitoefenen een eigen statuut van student-zelfstandige aanvragen. Het statuut kan aangevraagd worden door jonge ondernemers tussen 18 en 25 jaar. Dit statuut is wel aan wat voorwaarden onderworpen. Zo moet je: 

    • Minstens 18 jaar en hoogstens 25 jaar zijn; 
    • Minstens voor 27 credits of 17 lesuren per week ingeschreven zijn aan een Belgische of buitenlandse onderwijsinstelling met tot doel het behalen van een diploma dat door de Belgische overheid erkend wordt; 
    • Als student een zelfstandige beroepsactiviteit uitoefenen zonder dat je onder het gezag valt van een werkgever/opdrachtgever of daartoe de intentie hebt.  

    Wil je weten wat er gebeurt als je op Erasmus gaat, je via digitale weg onderwijs volgt of als buitenlandse student in België studeert of wil komen studeren? Dan kan je voor meer informatie terecht bij socialsecurity.be. De FAQ op deze website geeft zelfs informatie over het student-zelfstandige zijn naast een opleiding die je volgt bij Syntra, een centrum voor volwassenonderwijs of IFAPME

    En hoe zit het dan met je sociale bijdragen

    Student-zelfstandigen betalen net zoals andere zelfstandigen voorlopige en definitieve bijdragen.

    Definitieve bijdragen:

    • Is je netto-belastbaar inkomen lager is dan 8.430,73 euro (2024) hoef je geen sociale bijdragen te betalen 
    • Ligt je inkomen tussen de 8.430,73 euro en 16.861,46 euro (2024) dan betaal je een bijdrage van 20,50% en dit enkel op de inkomsten die de 8.430,73 euro overschrijden 
    • Verdien je netto 16.861,46 euro (2024) of meer dan betaal je de normale bijdragen van 20,5 % als zelfstandige in hoofdberoep op al je inkomsten. 

    Voorlopige bijdragen:

    • Via je sociaal verzekeringsfonds kan je vragen om verlaagde voorlopige sociale bijdragen te betalen als je kan aantonen dat je inkomen onder bovenstaande drempels zal liggen. Net zoals een zelfstandige in bijberoep betalen startende student-zelfstandigen de minimumbijdrage van 95,60 euro.

    Enkel als je definitieve sociale bijdragen betaalt op een inkomen van minstens 16.861,46 euro bouw je hiermee sociale rechten op in het kader van ziekte- en invaliditeit, arbeidsongeschiktheid en moederschap. Onder deze drempel blijf je aangesloten bij een ziekenfonds van een van je ouders.

    Ga na wat de impact is van je werk op het groeipakket (Vlaanderen) of kinderbijslag (Brussel) en op de fiscaliteit van je ouders (persoon ten laste).

    Anders dan de solidariteitsbijdragen als student-werknemer betaal je dus geen sociale zekerheidsbijdragen op je netto-belastbaar inkomen tot 8.430,73 euro als student-zelfstandige. Maar laat dit niet de enige reden zijn om voor dit statuut te kiezen. Na het derde kwartaal van het jaar waarin je 25 wordt, of na 30 september van het jaar waarin je afstudeert wordt je immers automatisch aanzien als zelfstandig in hoofdberoep. Als je op dat moment niet minstens een halftijdse job hebt of op andere afgeleide rechten (zoals gehuwde partner of overlevingspensioen) beroep kan doen zal je dan ook bijdragen betalen als zelfstandige in hoofdberoep 

    Administratieve verplichtingen

    Als student doe je een aanvraag van dit statuut bij de sociale verzekeringsfondsen of de Nationale Hulpkas voor Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen.

    Weet dat je als student-zelfstandige aan de algemene vereisten als zelfstandige moet voldoen om te starten. Kijk zeker ook de aandachtspunten voor je opstart na.

    Als student zorg je ervoor dat volgende formulieren ingevuld worden:

    • door de student:
      • het aanvraagformulier voor het statuut van student-zelfstandige, met daarin de verklaring dat je regelmatig de lessen zal volgen (voor een nog niet beëindigd academiejaar én voor ieder academiejaar opnieuw aan te vragen)
    • door de onderwijsinstelling: het attest van inschrijving dat deze gegevens bevat:
      • de inschrijving van de student in de genoemde instelling voor een bepaald school- of academiejaar
      • het type gevolgde studies
      • het aantal studiepunten of het aantal lesuren per week

    Combinatiemogelijkheden

    Naast een studentenovereenkomst of werken als student-zelfstandige kan je uiteraard nog steeds binnen de krijtlijnen en voorwaarden, vergoed worden voor: 

    • Je vrijwilligerswerk 
    • Je artistieke prestaties in opdracht via de AKV
    • De overdracht van je auteurs- en/of naburige rechten 
    1