Koop-verkoopovereenkomst van een kunstwerk

Als we spreken over een koop-verkoopovereenkomst, dan gaat het over de overdracht van eigendom van een goed tussen partijen tegen een geldsom.  

Bijv. Je verkoopt een kunstwerk. Op het moment van de koop-verkoop zal de overdracht van eigendom van het kunstwerk van de ene partij naar een ander partij gaan.  

Dit houdt in dat wanneer de koop-verkoop voltrokken is, de risico’s mee overgaan naar de koper. Met andere woorden, op het moment van koop-verkoop, is de oude eigenaar niet meer verantwoordelijk voor het verkochte goed (tenzij anders is afgesproken).  

Bijv. Na verkoop is de oude eigenaar niet verantwoordelijk voor diefstal of verlies door brand (ook al is het kunstwerk nog in het bezit van de verkoper). De koper is namelijk op moment van verkoop de nieuwe eigenaar van het goed. 

Om het dragen van risico’s, zoals verlies door brand of diefstal, te voorkomen kan men hier afspraken over maken. Zo kan men bijvoorbeeld afspreken dat de eigendom pas wordt overgedragen wanneer het goed is geleverd.  

Zowel voor de koper als de verkoper is het van belang om alle puntjes op de i te zetten voordat men overgaat tot een koop-verkoop. In deze tekst overlopen we de belangrijkste elementen. 

In de verkoopsovereenkomst worden afspraken gemaakt over: 

• het werk
• de prijs
• het certificaat van echtheid
• de betalings- en leveringsmodaliteiten
• de verkoopsvoorwaarden
• de auteursrechten

Het verkochte werk moet goed omschreven worden. Om het kunstwerk zo goed mogelijk te kunnen identificeren, is het aan te raden om alle elementen van het kunstwerk op te sommen. Op te nemen elementen zoals: 

• Algemene omschrijving
• Stijl/techniek
• Gebruikte materialen
• Maten van het werk
• Foto van het kunstwerk

De prijs wordt vaak onderhandeld door partijen zoals de kunstenaar, de galerie en een klant. Wanneer je de koopsom onderhandelt, moet je duidelijk aangeven of er nog btw toegevoegd moet worden aan de koopsom.  

Daarom kan je het best in de overeenkomst de volgende elementen opnemen: 

• Koopsom (zonder btw) 
• BTW-tarief 
• Totaal verschuldigd bedrag. 

In de koop-verkoopovereenkomst is het aangeraden om bijkomende kosten uitdrukkelijk te benoemen en ook wie voor de betaling ervan instaat. Kosten zoals: leveringskosten, kisten, berging, etc. 

In dit luik komen volgende elementen aanbod: 

• Wijze van betaling (op voorhand, in schijven, etc.) en tegen wanneer, 
• Op welke rekening er wordt betaald, 
• Hoe, waar en wanneer de levering van het goed plaatsvindt,  
• Wie instaat voor de verpakking, het transport, etc. 

Het certificaat waarborgt de originaliteit van het kunstwerk. Het bevat de beschrijving van het kunstwerk met foto en wordt ondertekend door de kunstenaar. De galeriehouder, indien hij tussenkomt in de verkoop, ondertekent het certificaat ook. Het certificaat wordt gewoonlijk pas afgeleverd na vereffening van de volledige koopsom. 

Hier vind je meer info.

Verkoopsvoorwaarden kunnen en moeten ingevuld worden naargelang de situatie. We bekijken kort twee aspecten die van belang kunnen zijn voor de verkoop van een kunstwerk.  

Eigendomsoverdracht 

Afhankelijk bij wie je als partij het risico wilt leggen, kan je in de koopovereenkomst iets opnemen rond eigendomsoverdracht. Als je niets afspreekt, dan gaat de eigendom (en het risico) in principe over op de klant zodra er een overeenkomst is over het werk en de prijs.  

In het geval dat je nog niet of nog niet volledig betaald bent door de klant, kan je de volgende paragraaf opnemen :  

“De verkoper behoudt zich de eigendom van de goederen tot volledige betaling.” 

Consumentenkoop 

Verkoop je een kunstwerk aan een consument? Wees je ervan bewust dat er specifieke regels bestaan die enkel in een b2c-relatie bestaat.  

Regels die betrekking hebben op: 

• De zwarte lijst van onrechtmatige bedingen, 
• Regeling van verboden marktpraktijken, 
• Garantieregelingen 
• Specifieke regels in verband met online verkoop (herroepingsrecht van 14 dagen) 

Meer informatie over consumentenbescherming, vind je bij de FOD Economie. 

Algemeen 

De rechten die de clausule over auteursrechten toekent worden ook wel exploitatiewijzen genoemd.

In de voorwaarden van de verkoopovereenkomst is het handig dat de specifieke auteurswetgeving wordt vermeld. Niet iedereen weet immers dat de kunstenaar, na verkoop van het werk, nog bepaalde rechten behoudt over het kunstwerk.  

De koper denkt vaak dat hij als eigenaar het volle beschikkingsrecht zal hebben. Voor meer informatie over auteursrechten, klik hier. 

Tentoonstellingsrecht 

De koper van een werk zal bij de koopovereenkomst ook het recht ontvangen om het werk tentoon te stellen. Dit recht wordt in de regel automatisch mee overgedragen aan het kunstwerk. Als de koper het werk tentoonstelt moet hij/zij er rekening mee houden dat er bij het tentoonstellen geen afbreuk wordt gedaan aan de eer of faam van de auteur.  

Je kan van dit recht afwijken of het verfijnen.  

Bijv. De kunstenaar geeft enkel toestemming voor de tentoonstelling van haar werk bij specifieke instellingen of  wanneer het werk wordt tentoongesteld, vraagt de kunstenaar voorafgaand ingelicht te worden.  

Volgrecht 

Volgrecht is het recht van een auteur van werken van beeldende kunst op een deel van de verkoopprijs bij elke doorverkoop van zijn creaties met de tussenkomst van een professionele kunsthandelaar.  

Volgrecht betreft dus de vergoeding bij elke doorverkoop van een van een auteursrechtelijk beschermd werk waarbij er professionele verkopers betrokken zijn. 

De berekening van de som gebeurt op basis van de verkoopprijs. In de regel moet de verkoper dit bedrag betalen, maar hier kan contractueel van afgeweken worden.  

Hier vind je meer info.

Ga je een werk kopen of verkopen? Maak dan zeker gebruik van onze voorbeeldovereenkomst: