Aan de slag met contracten: ontcijfer, begrijp en onderteken

Je haalt een nieuwe opdracht binnen. Top! Maar nu vraagt de opdrachtgever om een overeenkomst te ondertekenen. Of heb je een modelovereenkomst gevonden op het internet en vraag je je af of je die kan gebruiken?

Begrijp je niet alle termen in het contract en zit je nog met onzekerheden? Geen stress. Het sluiten van een overeenkomst is altijd een beetje spannend. Je wilt het "tekenen" eigenlijk zo snel mogelijk van de baan. Maar het is belangrijk om je bewust te zijn van wat je precies ondertekend.

Na het lezen van dit artikel kan je zelf aan de slag om een contract op te stellen en ben je vertrouwd met de veelvoorkomende juridische termen. Zo kan je zonder zorgen dat contract ondertekenen.

De partijen

Wanneer er gesproken wordt over "de partijen", dan gaat dat over jou en de persoon of organisatie met wie je in zee gaat. Tussen wie wordt de overeenkomst afgesloten? Het is belangrijk om een aantal gegevens op een rijtje te hebben:

• Naam (persoon of onderneming), adres
• Rechtsvorm (vzw, bv, nv, (private) stichting ...)
• KBO-nummer (ondernemingsnummer)
• Vertegenwoordiger*
• Definities: specifieke concepten waar je gebruik van maakt.

* Maak je een afspraak met een organisatie? Dan zal iemand (de vertegenwoordiger) van de organisatie het contract tekenen. Je moet er wel op toezien dat de persoon de bevoegdheid heeft om het contract te tekenen. Zodra je die gegevens hebt, weet je ook aan wie je moet facturen. 

Voorwerp van de overeenkomst

Het voorwerp van de overeenkomst beschrijft wat jullie hebben afgesproken. In deze clausule worden kort de rechten en plichten van beide partijen beschreven. Bijvoorbeeld:

Verkoop van werk met de titel "op zijn kop", gemaakt door Lilia V.

Duur van de overeenkomst

In dit luik beschrijf je de duur van de overeenkomst. Gaat het om een overeenkomst voor een project of een uitvoering, dan kan je de definitieve deadline vermelden.

• Termijnen: zijn er bepaalde termijnen afgesproken (repetitieperiodes, opname periode, aanwezigheid bij de opening ...)? Dan kan je die ook vermelden.
• De mogelijkheid tot bijsturing: welke stappen zal je ondernemen indien de timing niet wordt gerespecteerd? Beschrijf ook op welke manier jullie hierover communiceren.

Stopzetting

In dit onderdeel wordt beschreven wat er gebeurt wanneer de overeenkomst eindigt. Is dat omdat de opdracht klaar is, of wanneer de overeenkomst vroeger wordt beëindigd dan afgesproken. Bespreek zeker de volgende opties:

• Mogelijkheid tot opzegging.
• Gevolgen wanneer een van de partijen de overeenkomst stopt zonder dat de opdracht klaar is.

Betalingsmodaliteiten

In dit onderdeel beschrijf je hoe je werk of prestatie vergoed wordt. Je beschrijft:

• Bedragen (inclusief of exclusief btw) 
• Betalingstermijn(en)
• Onkosten 
• Valuta
• Op welke wijze en wanneer er betaald wordt
• Wat bij laattijdige betaling?

Varia

In dit laatste luikje komen zaken zoals:

• Vergunningen: wie staat in voor het aanvragen van een vergunning bij de gemeente?
• Verzekeringen: burgerlijke aansprakelijkheid, ongeval, beschadiging kunstwerk, bedrag van het verzekerde voorwerp.
• Vervoer: wie doet het vervoer en wie draagt de kosten?

Wanneer auteursrechten een belangrijke rol spelen in de onderhandelingen moet je uitdrukkelijk beschrijven

• Over welke rechten het gaat 
• Licentie of een overdracht 
• Welke exploitaties
• Periode  
• Territorium 
• (Niet-) exclusiviteit
• Vergoeding (forfaitair bedrag, per exemplaar, % op inkomsten (bruto, netto, aftrek van welke kosten), voorschot, collectief beheer …)
• Verplichting tot betaling van de roerende voorheffing en afgifte van fiche 281.45 

Lees zeker ons kennisbankartikel over algemene voorwaarden om te begrijpen wanneer je ze gebruikt en waar je rekening mee moet houden.

Wat doe je wanneer de afspraken niet worden nagekomen? Dat staat beschreven in het luik rond geschillen. Het conflict kan soms zo vast zitten, dat je een bemiddelaar moet inschakelen om uit de lastige situatie te komen. Het is verstandig om iets te vermelden in het contract over eventuele conflicten en een bemiddelaar.

Volgende situaties worden vaak besproken:

• Sancties bij niet-nakoming (verbreking, schadevergoeding ...) 
• Ontbinding in geval van faillissement of vereffening 
• Toepasselijk recht, arbitrage, bevoegde rechtbank 
• Wat in geval van overmacht 

Bemiddelaar

In geval van een conflict kan je er voor kiezen om eerst naar een bemiddelaar te stappen, voordat je naar de rechtbank gaat. Zo voorkom je onnodige gerechtskosten en vertragingen. 

Het geschil minnelijk beslechten? 

Je kan het risico op een geschil nooit volledig uitsluiten. Praat er eerst en vooral over in het geval van een conflict. Probeer om het geschil zelf op te lossen door gewoon contact op te nemen met de andere partij. De consumentenombudsdienst kan je verder helpen. Je kan hun ook opnemen in je overeenkomst als optie om tot een oplossing te komen.

Zit je vast aan een overeenkomst waarvan je de benadeelde partij bent?

Kom je een oneerlijke situatie tegen? Twijfel je aan de wettelijkheid? De Economische Inspectie controleert de naleving van de toepassing van het Wetboek van Economisch Recht. Je kan onwettelijke of oneerlijke handelspraktijken melden op: meldpunt.belgie.be.

Wat kan je doen bij internationale problemen bij de uitvoering van een overeenkomst? 

Het Europees Centrum voor de Consument biedt informatie en begeleiding aan bij een aankoop of een geschil met een verkoper die gevestigd is in een andere lidstaat van de Europese Unie, Noorwegen en IJsland. 

Ben je op zoek naar een voorbeeldcontract? Op onze kennisbank kan je er een heleboel terugvinden.