In het kader van onze inspiratieweek over prijszetting, interviewde journalist Marijn Lems vijf cultuurwerkers over hoe ze hun prijs bepalen. Onze consulent Justien reflecteerde over de interviews en deelt hier vier tips over zaken die ze vaak ziet terugkomen.

Reflectie 1: je uurtarief bepalen

Om een goede prijs te bepalen, begin je met het in kaart brengen van je uurtarief. Er bestaat geen standaard tarief in de sector die voor iedereen werkt. Om zo’n tarief te bepalen, vertrek je enerzijds vanuit je maandelijkse kosten en anderzijds het aantal uren dat je kan factureren per maand. Simpel gesteld: als je 2500 euro kosten hebt en je kan 40 uur per maand factureren, dan is je minimumtarief gelijk aan 62,5 euro per uur.

Vaak krijgen we de reactie “Dat is toch veel?” of “Zoveel verdien je nooit als je in dienst zou werken”. Maar je kan dit ook niet vergelijken met een loon in vaste dienst.  

Ten eerste verdien je dit niet full time. Je bent veel tijd kwijt aan onbetaalde activiteiten zoals het opdoen van inspiratie, creatietijd, repetities, administratie, overleggen met klanten,... Daarnaast zijn er een aantal zaken die je als freelancer zelf moet betalen, zoals je atelier of werkruimte, instrumenten, abonnementen, maar ook opleidingen, enzoverder. Daarbovenop moet je sparen voor vakantieperiodes en je pensioen.

Uit de verschillende interviews kwamen verschillende tarieven per uur/opdracht/dag naar voor. Deze tarieven moeten voor een balans zorgen tussen geïnvesteerde en betaalde tijd. Deze verhouding bepaalt hoeveel je op het einde van de maand aan je artistieke praktijk overhoudt. We zien ook dat multi-job-holding de regel is in plaats van de uitzondering, en dit om het hoofd financieel boven water te houden.

Reflectie 2: de opdrachtgever heeft te weinig budget

Wat kan je er aan doen als de venue/opdrachtgever/cultuurhuizen hun budget te laag ligt om je een faire verloning per uur te betalen?

  • Tip 1: Ga het gesprek aan. 

Praat met je opdrachtgever. Jij kan laten weten waarom je een bepaalde uitkoopsom/prijszetting hanteert, en wat je allemaal nodig hebt om de samenwerking te doen slagen. De opdrachtgever kan vanuit hun standpunt meekijken naar het gevraagde budget. Indien de opdrachtgever niet genoeg middelen heeft, kan die jou op een andere manier ondersteunen. Bijvoorbeeld door het delen van kosten rond marketing of boekhouding, het ter beschikking stellen van een ruimte voor repetitie, het aanbieden van een residentieplek,… 

Juist is Juist definieert heldere en eerlijke principes en praktijken voor samenwerkingen in de kunstensector. Neem een kijkje op hun website voor concrete handvaten om goed samen te werken.  

  • Tip 2: Respecteer jezelf.

Na de dialoog met je opdrachtgever of klant ligt de keuze bij jou om voor een bepaald budget een werk of prestatie te leveren. Een regel die je kan helpen bij het bepalen of je een opdracht/verkoop aanneemt, is de 3 P’s. Neem altijd de 3 P’s in overweging: Poen, Plezier en Publiciteit. Een opdracht moet minstens aan 2 P’s voldoen. Wees daarbij eerlijk naar jezelf toe.

Reflectie 3: transparantie onder conculega’s

De waardering van kunst en cultuur is een hot topic. We merken een behoefte uit de sector zelf om kennis en meningen rond prijszetting met elkaar te delen. Chrostin vertelt hier het volgende over: “Wat ik merk bij mijn generatie is dat er — bijvoorbeeld op TikTok — steeds minder schroom is om openlijk over geld te praten, wat het makkelijker maakt om te bepalen hoeveel je voor je werk zou kunnen vragen.”  

Vragen zoals “Wat doe jij met je uurprijs als je conculega eronder zit en bijgevolg een opdracht binnenhaalt?” worden meer een meer bespreekbaar. Het besef dat een te lage prijs vragen het moeilijk maakt voor andere cultuurwerkers om een correct vergoeding af te dwingen, is in toenemende mate aanwezig. 

Wij kunnen alleen maar aanmoedigen dat cultuurwerkers samen staan voor de waarde van werk en daarvoor een eerlijk tarief kunnen of durven vragen. Dit betekent niet dat iedereen plots dezelfde tarieven moeten gaat hanteren. Er zal nooit een one size fits all zijn. En dat is juist de kracht van onze sector: iedereen heeft zijn eigen uniciteit en kwaliteit.

Reflectie 4: bereken je prijszetting als een onderneming

Bij een gezonde prijszetting van een product (dienst of goed) hou je best rekening met de kosten en uitgaven die je als individuele startende ondernemer nog niet hebt, omdat je alles nog opvangt door je persoonlijke inzet.

Voorbeeld

Een beeldend kunstenaar die nog geen ruimte moet bekostigen omdat hij als starter nog terecht kan in de ateliers van de school. Of een dj die gebruik maakt van een gratis testabonnement op Ableton. In de toekomst zal je deze kosten wel moeten maken. Als je activiteit groeit, verandert je kostenpallet en de daarbij horende prijszetting.

Als je nu al rekening houdt met de kosten die je hebt wanneer je professionaliseert, vermijd je plotse prijsstijgingen. Bijvoorbeeld wanneer je wel een atelier/werkruimte moet huren. Als je dit plots moet doorrekenen, bestaat het risico op klantenverlies. Voor klanten is een plotse prijsstijging, terwijl er geen grote verandering te merken is in wat je maakt/presteert, niet aangenaam. Voor het behoud van klanten is het belangrijk dat zij niet het gevoel krijgen op te moeten draaien voor de uitbreiding van je onderneming.  

Het is een dubbel voordeel. Je vermijdt enerzijds een plotse sterke prijsstijging zodra je je uitrusting gaat professionaliseren. Anderzijds vermijd je dat je onder de prijs gaat werken waardoor je uiteindelijk met een ondergewaardeerd en dus geen duurzaam inkomen zit. Dit is trouwens niet enkel nefast voor jezelf, maar ook voor de sector. Zie reflectie 3.

1