Bieden wat je publiek écht wil.

Hoe je Ikigai vinden

Ikigai is een Japans concept. Vrij vertaald betekent het “een reden van bestaan” . En zo gek is het niet om de kern van je onderneming rond je ikigai te laten draaien : mensen kopen niet wàt je doet, maar waarom je het doet. Het is dus een heel belangrijke oefening om uit te zoeken wat je ikigai is. Waarom is jouw bedrijf actief? Waarom doe je wat je doet? Het antwoord daarop is de kern van je hele bedrijfsstrategie.

Wat doe je graag?

In de afbeelding is dat de gele cirkel. In het leven zijn er veel dingen waar we energie en tijd in steken. Maar van welke activiteiten krijg je minstens even veel energie terug? Geniet je van de vibes van een groot publiek? Krijg je een kick van het starten van een live uitzending? Of vind je het de max om een bedrijf te helpen om letterlijk hun eigen stijl te vinden? Het antwoord vinden is minder makkelijk dan je denkt.

Waar ben je goed in?

Het is tof als je, bijvoorbeeld door dagelijks te oefenen op je gitaar, heel goed kan worden in wat je echt graag doet. Je weet ondertussen ook wat de ideale omstandigheden zijn om in je creatieve flow te geraken. Gitaarspelen of songs componeren zijn echt je passie. Een passie hebben is leuk. Maar gaat dat nu de grote reden voor je zijn om de komende vijf, tien jaar ’s morgens uit je bed te komen? Gaat passie alleen genoeg zijn om het lang vol te houden? Er is meer nodig.

Waar kan je facturen voor sturen?

Waar willen mensen jou met plezier voor betalen? Want van passie alleen kan je uiteraard niet leven. Ook weer genoeg doordenken. Je klant is niet altijd je eindgebruiker! Als je games ontwikkelt voor kinderen, zijn die kinderen je eindgebruikers. Maar ze niet zijn noodzakelijk je klanten, want meestal betalen de ouders. Je moet dus niet alleen de jongeren overtuigen met grappige monsters en enge prinsessen, maar ook de ouders met leerrijke verhalen en verantwoord plezier.

Waarmee kan je écht een verschil maken in deze wereld?

Dat is jouw visie. Je visie mag groots zijn: het gaat over het verschil dat je wil gemaakt hebben, als je over pakweg vijf jaar terugkijkt op je professionele activiteiten. Welke impact had je? Jouw impact kan even goed op lokaal niveau zijn, of bij een heel specifieke groep mensen. Als je maar het gevoel hebt dat je voor jouw publiek het verschil hebt kunnen maken.

Dan zit je in het midden van je ikigai. En dan kan je passie en voor een inkomen zorgen combineren.

Value Proposition: wat ben je écht waard voor je klant?

Je lost voor je publiek of je klanten een verwachting in, je vervult een bepaalde behoefte, je helpt hun zaak vooruit. Daarin ligt je waarde voor hen, en daarvoor betalen ze met plezier.

Als je een factuur stuurt, wil je dat die betaald geraakt. Dat is logisch. En toch heb je soms van die vervelende discussies achteraf. Waar het dan echt om gaat, is of je klant vindt dat je die vergoeding ook waard bent – dat je de verwachtingen hebt ingelost. Als je op voorhand afspraken maakt, is het belangrijk om mee te geven exact welke waarde je toevoegt voor de klant en welke problemen je dankzij de specifieke kenmerken van jouw product of dienst precies oplost.

En als je die beknopt kan verwoorden, heb je eigenlijk al je perfecte verkoopsargument. Je Value Proposition, of in correct Nederlands: je waardestelling. Wat je je waard bent. Dat klinkt gemakkelijker dan het is. Je wil die waardestelling kort houden, want je wil ze vermelden op de home page van je site. Aan holle frasen als “wij stellen de klant centraal” of “een unieke ervaring” heeft niemand wat.

Waarom zou iemand juist voor jou kiezen? Deze formule kan daar misschien bij helpen. Voor een welbepaald klantensegment dat een welbepaalde nood heeft biedt jouw product of jouw dienst in deze welbepaalde sector deze welbepaalde oplossing aan. En dat doe je dan beter en efficiënter dan je directe concurrenten.

Voor [klantensegment] dat [een nood heeft] biedt [jouw product of jouw dienst] in [sector] [oplossing] aan – [beter/efficiënter] dan [concurrenten].

Het lukt niet altijd, maar er is een nog eenvoudigere manier om je waardestelling, of “value proposition” zoals het soms genoemd wordt, te formuleren. Wij helpen X om Y te bereiken met Z.

Een voorbeeld: de “value proposition” toegepast op “Digitaal ondernemen in de creatieve sector” klinkt ongeveer zo: Wij helpen artiesten en andere creatieve ondernemers om met behulp van digitale tools en kanalen hun onderneming te doen groeien.

  • Segment: ondernemers uit de creatieve sector
  • Behoefte: hun onderneming doen groeien, bijvoorbeeld opdrachten binnenhalen of tickets of verkopen
  • Oplossing: bijleren over digitale tools en kanalen, zoals websites of social media

Personal branding: de artiest als merk

Het product zijn je events, je designs, je songs, enzovoort. Maar het merk, dat ben jij. Voor de Coca-Cola’s en Nike’s van deze wereld is een logo belangrijk voor de herkenbaarheid. Maar voor wat jij doet, is een logo niet genoeg om herkend en erkend te worden. Ga er in deze tijden van social media zelfs van uit, dat je logo, je gezicht is.

In de vorige twee afleveringen hadden we het over je ikigai en je visie, en daarna over jouw waardestelling. Nu nog je eigen stijl vinden, en je kan jezelf eindelijk op de kaart zetten. En dat gaat veel verder dan een logo of een kleurenpalet. Jij, als creatieve, wordt door het publiek herkend aan de hand van je eigen stijl en identiteit. Daar zijn merken ooit voor uitgevonden: herkenbaarheid. Het is ok om te evolueren, maar denk desnoods aan de klassieke definiëring van merken: te vaak van logo of van naam veranderen wordt na een tijd ook vermoeiend. Wat is dat nu, jij als merk? En waarom is het zo belangrijk

Je kan spreken van jou als merk als je erin slaagt om een relatie op te bouwen met je publiek omdat ze

  • jouw visie volgen,
  • jouw waardestelling geloofwaardig vinden, en
  • jouw unieke stijl voor hen een bron van inspiratie is.

En wie volgt er nu een logo op een vlag… jouw publiek snakt echt naar een menselijke connectie met jou. Dus of je nu wilt of niet: de kans is groot dat jij het merk bent. En dat betekent: jouw gezicht, jouw kledingstijl, en het verhaal dat je vertelt over jezelf als artiest of ondernemer.

De uitdaging zit hem erin om dat verhaal simpel en herkenbaar te maken. Het kan heel vermoeiend zijn voor zowel artiest als publiek als je om de x tijd van stijl of zelfs van naam verandert. Tenzij dat juist jouw handelsmerk is, natuurlijk.

Opvallen is dus niet genoeg: je moet het ook nog relevant, consistent en waardevol houden. Als je na een tijdje onzin begint te verkopen, zal dat zelfde publiek dat jou zo bewonderde, dat redelijk snel doorhebben. En vooral online is dat een hele kunst: door het massaal gebruik van sociale media zijn je online identiteit, je online privacy en je online reputatie met elkaar vervlochten geraakt. Een lompe tweet kan je zorgvuldig opgebouwde reputatie op een paar uur tijd de dieperik in helpen. En daaruit volg onherroepelijk schade aan je merk.

Daarom een paar korte tips:

  1. Gebruik mensentaal. Toon jezelf als mens, compleet met bad hair days, maar word nooit persoonlijk. Daarmee bedoel ik: als er een probleem is, focus dan op hoe je dat kan helpen oplossen. Niet op de persoon. Of zoals ze in voetbalmiddens zeggen: speel op de bal, niet op de man.
  2. Zeg niet dat je “uniek” of “baanbrekend” bent, maar toon het gewoon. Denk na voordat je inpikt op social media hypes. Vind je discriminatie op basis van afkomst of huidskleur niet meer van deze tijd? Toon dan geen holle slogans op social media, maar een groepsfoto van jouw directie waaruit dat ook blijkt. Show, don’t tell.
  3. Toon dat je “mee” bent met je publiek. Want je merk wordt even zeer door hen als door jou bepaald. Nogmaals: dat betekent niet dat je op elke social media hype moet springen. Het betekent dat je ook luistert naar je publiek of je klanten, zodat wat je zegt en hoe je het zegt niet “tone deaf” is zoals ze zeggen. Dat je overkomt als iemand die het contact met de realiteit van het publiek verloren is.

Samengevat: Ja, jij bent een merk. Op die manier ben je herkenbaar voor je publiek en kan je een blijvende band opbouwen. Dat doe je door op een consistente manier zaken aan te bieden die voor hen relevant zijn én zodanig veel waarde hebben dat ze er met plezier voor betalen.

Personal Branding als basis voor jouw storytelling

Personal branding. Wat bedeolen we daar mee?. Een paar voorbeelden:

  • lingerie-ontwerpster Murielle Scherre
  • sopraan Astrid Stockman,
  • DJ Amélie Lens.

Ja, het kost tijd en je moet ook goed weten waar je naartoe wil met je verhaal, maar zeker voor hen verwàcht hun publiek dat ze letterlijk aanspreekbaar zijn op sociale media. Als een PR-agent dat voor hen in de plaats doet, val je als artiest redelijk snel door de mand. Murielle, Astrid en Amélie zijn heel bewust bezig met hun personal branding, al zullen ze misschien niet die term gebruiken.

Op zich is het ook geen nieuw of uniek fenomeen. De grote voorbeelden wereldwijd zijn bedrijfsleiders die bijna synoniem staan (of stonden) voor het bedrijf dat ze mee groot helpen maken: Richard Branson van Virgin, Steve Jobs van Apple of, meer recent, Elon Musk van Tesla. Hun rol als eenmans-marketingmachine voor hun bedrijf lijkt, vanop een afstand gezien, spontaan of moeiteloos. Maar er zit absoluut een uitgekiende strategie achter: een bedrijfsleider die vol passie zijn producten en diensten promoot en verdedigt, heeft een positieve impact op de verkoopscijfers – en dat zonder noemenswaardig extra marketingbudget.

Uiteraard hangt ook veel af van de persoonlijkheid: niet iedereen is een Richard, een Steve of een Elon. Wie zijn kop laat zien op sociale media, krijgt uiteraard ook veel kritiek en negatieve reacties terug. En als je dan niet in staat bent om kalm te reageren, sleur je met wat pech ook jouw zorgvuldig opgebouwde persoonlijke én bedrijfsreputatie de dieperik in. Elon Musk is daar een voorbeeld van: beelden van hem die wiet rookt tijdens een podcast-interview zorgen bijna onmiddellijk voor negatieve pers én Tesla-aandelen die ineens veel minder waard worden. With great power comes great responsibility, en dat geldt ook als je veel volgers hebt op twitter of instagram.

Personal branding in plaats van klassieke marketing en communicatie is dus zowel een opportuniteit als een risico. Hoe herken je een succesvolle personal branding?

  1. Kernidentiteit (wie ben je). Wat maakt jou uniek (bijvoorbeeld fysieke kenmerken en stijl, persoonlijkheid en interesses)? Dit verklaart waarom sommige “personal brands” een opvallend kapsel, een gekke bril of een duidelijk favoriete kleur hebben.
  2. Aanbod (wat je doet). Welke functies of mogelijkheden waardeert je publiek? Welke relevante diensten of producten bied je aan? Vergeet niet: het is belangrijk om menselijk over te komen, maar daarom hoeft het niet over je privéleven te gaan. Misschien zelfs liever niet.
  3. Positionering (waarom jij). Wat onderscheidt jou van je concurrenten? Wat maakt jou en je product een betere keuze? Als je hier over twijfelt: ik raad af om jezelf te positioneren als de goedkopere oplossing, of de snelste.

Wat heeft dat nu te maken met storytelling?

Het is zeker niet de bedoeling dat je verhaaltjes voor het slapengaan gaat vertellen. Met storytelling bedoelen we: voor een formaat kiezen waarmee je, door hun emoties te bespelen, waarden en informatie meegeeft aan je publiek. Dat hoeft niet altijd op een esthetisch verantwoorde manier te gebeuren, maar het helpt de zaak wel vooruit.

Dat formaat is heel simpel: alle verhalen hebben een begin, een midden en een einde. Een typisch voorbeeld is: het moeilijke begin, het midden met nogal wat uitdagingen, en het “happy end”. Waarom voor zo’n vaak gebruikt formaat kiezen? Juist omdat ze zo herkenbaar zijn. Door voor die structuur van begin, midden en eind te gaan, kan je de aandacht van je publiek aantrekken, vast houden, en zelfs doen terugkomen voor meer.

Uiteraard zijn er verhalen op verschillende niveaus. Je hebt het verhaal van het prestigieuze bouwproject dat je binnenhaalt, en waar je met het hele team maanden lang aan werkt. Je hebt het verhaal achter een song. Als artiest of creatieveling ben jij de verteller, maar niet noodzakelijk het hoofdpersonage. Met je verhalen toon je vooral dat je weet hoe je een publiek kan aantrekken en blijven boeien – niet dat je een half goddelijk creatief wonder bent. Als je de kans hebt, zet dan bijvoorbeeld je medewerkers of je fans van het eerste uur in het zonnetje. Neem groepsselfies “behind the scenes” – werkt trouwens heel goed op instagram. Gewoon met je smartphone. Vooral in sociale media is het belangrijker om authentiek over te komen. Perfectie komt pas op de tweede plaats.

Alles is een verhaal. Alles wat je doet is een verhaal. Nog snel een paar tips:

  1. Ga voor simpele verhalen waardoor je publiek gaat denken: ja, die snapt ons.
  2. Een verhaal vertellen kan in woorden of beelden. De laatste tijd ook hoe langer met korte video’s, die op Instagram, YouTube en Facebook ook letterlijk Stories heten.
  3. Toon dat je menselijk bent, maar word nooit persoonlijk.

Wat je bent en doet, samenvatten in een Elevator Pitch

Het simpel verwoorden wat je doet en waarom je de beste keuze bent voor je klant is super moeilijk. Wat kan helpen om voor je website en andere communicatie niet te vervallen in clichés of holle slogans: dit alles proberen samenvatten in een Elevator Pitch.

Een elevator pitch is een soort “value proposition Plus”: je begint met je waardestelling, maar eindigt met een actiepunt. Bijvoorbeeld:

  • laat mij op auditie komen
  • denk aan mij als je partners zoekt voor dat project
1