In het kader van onze inspiratieweek over prijszetting, interviewde journalist Marijn Lems vijf cultuurwerkers over hoe ze hun prijs bepalen.
Tilke Wouters – spoken word artiest en slam poet
"Ik treed op als spoken word artiest en slam poet, maar ben ook actief als host van evenementen en verzorg workshops rond queer identiteit en inclusiviteit. In het verleden heb ik ook als journalist gewerkt, o.a. voor VICE. Momenteel ben ik net begonnen met een voltijdse job bij stad Gent als personeelsbeleidsambtenaar met een focus op de LGBTQIA+-werknemers."
"Prijszetting is een enorm moeilijk onderwerp in de spoken word sector omdat er geen officiële CAO is – de discipline valt niet officieel onder de podiumkunsten. Veel mensen werken via een combinatie van de kleine vergoedingsregeling (KVR), vrijwilligersvergoedingen en verloning via een werkgeverscoöperatie zoals Smart. Zo kun je voorkomen dat je als zelfstandige moet werken, want dan moet je zoveel aan sociale bijdragen afdragen dat het onhaalbaar is als je maar weinig geld verdient. Maar het nadeel van de KVR en vrijwilligersvergoeding is natuurlijk weer dat daar een limiet op zit."
© NISRAN
"Het is daarom lastig te bepalen wat je als spoken word artiest zou moeten vragen voor je werk. Je baseert je meestal op je laatste opdracht, en als er een opdracht komt die wat beter betaalt dan gemiddeld durf je de volgende keer ook meer te vragen."
Tip van onze consulent
Werk een basistarief uit op basis van kosten en tijdsbesteding. Dit maakt dat je sterker in je schoenen staat bij onderhandelingen. Volg ons stappenplan om je basistarief te bepalen.
Hoe verloopt de geldstroom van je opdrachtgever of klant naar jou?
"Mijn freelanceklussen doe ik ofwel via de KVR, via vrijwilligersvergoeding of ik laat me via Smart verlonen. Ik verdien te weinig aan mijn kunstopdrachten om als zelfstandige te werken."
Tip van onze consulent
Als je minstens een halftijdse job hebt, kan je ook zelfstandige in bijberoep worden. Je kan dan zelf onderhandelen over je prijs en je staat minder sociale zekerheidsbijdragen af. Meer weten over dit statuut? Lees er alles over in onze brochure.
Hoe veel tijd spendeer je gemiddeld per week aan je werkzaamheden?
"Ik heb nu dus net een voltijdse job, dus het is lastig te zeggen hoeveel tijd ik nog gemiddeld aan mijn artistieke werkzaamheden zal besteden. Ik denk vijf tot tien uur per week?"
Welke prijs vraag je voor je werk en hoe heb je die bepaald?
"Het hangt ervan af wie de opdrachtgever is (aan overheidsinstellingen vraag ik meer dan aan vzw’s). Als een organisatie totaal niet kapitaalkrachtig is maar ik wel in hun missie geloof, wijk ik af van mijn standaardtarief en kijk ik wat er voor hen mogelijk is. Vroeger trad ik ook nog wel eens op voor alleen een onkostenvergoeding, maar daar ben ik mee gestopt."
Tip van onze consulent
Als iemand je met een onkostenvergoeding wilt uitbetalen, dan moet die strikte regels volgen. In de praktijk zullen de KVR of de vrijwilligersvergoeding vaak de enige opties zijn. Leest meer over de mogelijkheden.
"Mijn normale tarief voor een optreden is 150 – 200 euro (excl. btw). Dat is dan een bijdrage van ongeveer een kwartier, maar omdat dat altijd onderdeel uitmaakt van een evenement ben ik daar snel zo’n zes uur mee bezig (inclusief reistijd). Dat is nog afgezien van het schrijven zelf – dat doe ik namelijk doorlopend, en ik put meestal uit mijn bestaande werk voor een optreden. Het komt ook voor dat de bedragen hoger liggen: voor een optreden bij de VRT kreeg ik 400 euro (excl. btw)."
"Ik zie de workshops en lezingen die ik geef ook als onderdeel van mijn artistieke praktijk. Het tarief bepaal ik aan de hand van de duur van de workshop: voor een bijeenkomst van één of anderhalf uur vraag ik 200 euro bruto. Ik durf echter wel steeds meer te vragen omdat ik steeds vaker ook door het bedrijfsleven wordt gevraagd en niet meer alleen door de cultuursector."
"Ik houd voor mijn tarief dus eerder rekening met wat ik denk dat de organisatie wil betalen dan dat ik vertrek vanuit wat ik denk dat het werk waard is. Ik vind het ook niet juist om veel geld te vragen zo vlak na de coronacrisis: de organisaties waarmee ik werk hebben het zwaar te verduren gehad en ik wil solidair zijn."
Tip van onze consulent
De Nederlandse econoom Peter van Westendorp formuleerde vier vragen die je helpen om de waarde van je werk te bepalen:
- Is het zo duur dat je zelfs niet overweegt het aan te kopen? (te duur)
- Is het duur, maar het overwegen waard om het te kopen? (duur)
- Is het goedkoop, lijkt het “een koopje”? (goedkoop)
- Is het zo goedkoop dat je twijfelt aan de kwaliteit ervan? (te goedkoop)
Een ideale prijs schommelt tussen de tweede en derde vraag. Stel deze vragen aan je netwerk. Kijk of je iemand kent uit een soortgelijke organisatie waarmee je wil werken en ga het gesprek aan.
Ontvang je ook auteursrechten of royalties voor je werk?
"Nee, omdat mijn werk uit optredens bestaat waarin ik mijn eigen werk opvoer, spelen auteursrechten geen rol in mijn praktijk."
Tip van onze consulent
Auteursrechten spelen vaker een rol dan je denkt. Je kan ze zelfs combineren met een KVR. Lees er hier meer over.
Regel je de financiële kant van je praktijk helemaal zelf of heb je daar hulp bij?
"Ik regel alles helemaal zelf."
Ben je tevreden over je prijszetting? Hoe denk je dat die zich in de toekomst zou moeten ontwikkelen?
"Vroeger zou ik gezegd hebben dat ik alleen van mijn kunst zou willen leven, maar ik merk dat dat bestaan voor iemand met autisme te weinig structuur biedt, en ben wel blij met de voorspelbaarheid die een voltijdse job kan bieden. Als ik wel alleen van mijn kunst zou moeten bestaan, zou ik ongeveer 3200 euro bruto per maand moeten verdienen om rond te kunnen komen, dus dan zou ik veel hogere bedragen moeten vragen, laten we zeggen in ieder geval 400 euro bruto per optreden of workshop. Dan heb ik genoeg inkomsten om rond te komen en ook nog dingen te doen die geen geld opleveren, zoals zines maken."
"Ik probeer in ieder geval wel beter voor mezelf te zorgen: meer geld voor klussen durven vragen, en ook nee durven zeggen tegen opdrachten. Dat is in het begin van je loopbaan erg moeilijk omdat je dan bang bent nooit meer gevraagd te worden, maar ik word er langzaam beter in."
Overzicht: inkomsten en uitgaven
Onze consulent Justien schreef een aantal reflecties bij de interviews.